زراعت و علوم باغبانی واحد ورامین - پیشوا
|
مقدمه: جوانه زنی عبارتست از خروج ریشه‌چه از بذر که با عمل پاره کردن پوسته بذر و تحت تاثیر عوامل محیطی و عوامل داخلی بذر صورت میگیرد. جوانه زنی یکی از مراحل رویشی بذر است. علاوه بر مرحله جوانه زنی ، مرحله دیگری هم در رشد گیاه داریم که مرحله سبز شدن می‌باشد. این مرحله را نباید با مرحله جوانه زنی اشتباه گرفت. مرحله سبز شدن ، خروج گیاهچه از سطح خاک و قرار گرفتن برگهای اولیه در مقابل تابش نور می‌باشد. الگوهای جوانه زنی: 1- جوانه زنی بدون زمینی یا بدون خاکی: این حالت که در اکثر بذرهای گیاهان دولپه ای و حبوبات دیده می‌شود، وضعیتی را شامل می‌شود که در آن محور زیر لپه در ابتدا شروع به رشد می‌کند. با رشد محور زیر لپه ، بخش اندوخته‌ای بذر یا لپه‌ها با یک حالت عصایی شکل یا خمیده شروع به خارج شدن از خاک می‌کنند. در این حالت جوانه انتهایی در داخل لپه‌ها محفوظ می‌باشند. لپه‌ها پس از خروج از خاک ، پوسته خود را از دست داده و متعاقبا دو برگ اولیه ظاهر می‌شود. پس از این مرحله محور بالایی لپه شروع به رشد می‌کند. پس از این مرحله هم برگهای اصلی گیاه ظاهر شده و گیاه در مجاورت نور به اعمال حیاتی خود ادامه می‌دهد. 2- جوانه زنی درون زمین یا درون خاکی: این وضعیت که در اکثر گیاهان تک لپه‌ای ، بویژه غلات و در برخی حبوبات مانند نخود دیده می‌شود که در آن پس از عمل جوانه زنی محور بالایی لپه شروع به رشد می‌کند. محور بالایی لپه به حالت نیزه مانند خاک را شکافته و از خاک خارج می‌شود. با برخورد نور به محور بالایی لپه ، رشد آن متوقف شده و برگهای اولیه در مقابل نور قرار می‌گیرند. در این نوع جوانه زنی ، اندوخته بذری یا لپه از خاک خارج نمی‌شود. مراحل جوانه زنی : 1- بیدار شدن یا فعال شدن بذر: در این مرحله ابتدا جذب آب صورت میگیرد که موجب نرم شدن پوسته و مرطوب شدن پروتوپلاست می‌شود و در نهایت سبب شکسته شدن پوسته بذر می‌شود. بلافاصله بعد از آبگیری ، ساخته شدن آنزیم ها صورت میگیرد. 2- رشد طولی: به دنبال مرحله بیدار شدن بذر ، رشد طولی سلولها آغاز می‌شود. ابتدا ریشه چه که در پایین محور جنینی قرار دارد شروع به رشد می‌کند. خروج ریشه چه از بذر نخستین شاهد جوانه زنی است. ریشه‌های جانبی بلافاصله ظاهر می‌شوند. ریشه‌های جنینی که از ریشه چه تشکیل می‌شوند، بعد از تشکیل شدن رشد و نمو کرده و در عمق خاک نفوذ می‌کنند. بعد از رشد ریشه چه ، ساقه‌چه که در بالای محور جنینی قرار دارد، شروع به رشد می‌کند. در واقع ساقه چه نقطه‌ای است که ساقه از آن خارج می‌شود. عوامل موثر در جوانه زنی: جوانه زنی نیز همانند سایرفعالیتهای حیاتی تحت تاثیر عوامل محیطی و عوامل داخلی قرار میگیرد. عوامل داخلی شامل مسائل مربوط به رسیدگی بذر ، انرژی بذر ، پوسته‌های بذر ، وجود مواد بازدارنده یا محرک خواهد بود. عوامل خارجی یا محیطی شامل چهار فاکتور رطوبت ، تهویه ، دما و نور می‌باشد. 1- رطوبت: به منظور فعال شدن آنزیم ها ، هورمونها و نیز تجزیه مواد غذایی و نیز ایجاد تحرک در مواد اندوخته‌ای بذر ، وجود آب در محیط جوانه زنی بذر ضروری است. باید توجه نمود که جذب آب به صورت یک فرآیند فیزیکی انجام میگیرد و ربطی به زنده بودن بذر ندارد. 2- تهویه: به منظور تجزیه مواد غذایی و اکسیداسیون آنها نیاز به اکسیژن و انرژی وجود دارد. در مرحله جوانه زنی ،تنفس شدیدا افزایش پیدا می‌کند. بطوری که در پاره‌ای از موارد می‌توان با اندازه گیری میزان تنفس پی به فعالیت حیاتی و جوانه زنی بذر برد. نفوذ پذیری پوسته بذر به اکسیژن پس از جذب آب انجام می‌شود. بنابر این پیش از نفوذ پذیر شدن پوسته بذر فعالیتهای حیاتی در نتیجه تنفس بی هوازی انجام می‌شود. پس از نفوذ پذیر شدن پوسته بذر به اکسیژن ، تنفس بی‌هوازی خاتمه یافته و تبدیل به تنفس هوازی می‌شود. 3- درجه حرارت: شاید درجه حرارت ، بیش از دو عامل بالا بر فرآیند جوانه زنی موثر باشد. چرا که دو فرآیند رطوبت و تهویه تحت تاثیر درجه حرارت قرار دارند. مطلوبترین درجه حرارت برای جوانه زنی بذور گیاهان سرد سیری بین 20 - 15 درجه سانتیگراد و برای جوانه زنی بذور گیاهان گرمسیری بین 30 - 20 درجه سانتیگراد است. 4- نور: بذور ریز نسبت به بذور درشت در جوانه زدن حساسیت بیشتری دارند. چون بذور ریز ، اندوخته‌اشان کم است. بعضی از بذور در مقابل نور جوانه می‌زنند و برعکس بعضی از بذور در تاریکی قادر به جوانه زنی هستند. بیشترین میزان جوانه زنی در نور قرمز صورت میگیرد. نور آبی و نورمادون قرمز موجب کاهش جوانه زنی می‌شود. نظرات شما عزیزان: فرسایش در دیمکاری حفاظت خاک در مناطق دیم انواع خاك در زراعت دیم خصوصیات خاک مناطق خشک و نیمه خشک در دیمزارها دلايلي كه براي كم شدن مواد آلي در ديمزارهاي كشورمان وجود دارد اهمیت مواد آلی در خاک و آب و مواد آلی در دیمزارها پایداری ساختمان خاک به ویژه خاک دانه ای به عوامل زیر وابسته است: شرایط فیزیکی مناسب خاک در دیمکاری و خصوصیات خاک در زراعت دیم تبخیر و تعرق در دیمکاری تاثیر عوامل اقلیمی در زراعت دیم و مهمترین عوامل آن بررسی وضعیت آب و هوایی مناطق نیمه خشک به همراه ویژگیها و خصوصیات این مناطق تعریف دیمکاری و اهمیت و ضرورت دیمکاری عوامل موثر بر روی فتوسنتز و جرم مخصوص منتقل شده ( S.M.T ) نگهداری ساکارز در حین انتقال و انتقال مجدد حرکت مواد در گیاه آنالیزهای رشد تفاوت بین آوند آبکش و آوند چوبی توزیع و انتقال مواد فتوسنتزی تنفس عادی ، تاریکی یا حقیقی اثر واربورگ و تفسیر نمودار واربورگ |
|